ในฐานะผู้วิจารณ์หนังสือ ผมประทับใจกับวิธีที่ฮาร์ทลีย์ทำให้การแก้ปัญหาซับซ้อนกลายเป็นกระบวนการที่เข้าถึงได้ แม้จะเป็นเรื่องที่ค่อนข้างเทคนิค แต่เขาอธิบายด้วยภาษาและตัวอย่างที่ทำให้ทั้งผู้บริหารมากประสบการณ์และนักศึกษาที่เพิ่งเริ่มต้นสามารถเข้าใจและนำไปใช้ได้

จุดแข็งของหนังสือนี้อยู่ที่การผสมผสานระหว่างทฤษฎีและการปฏิบัติ แต่ละบทไม่เพียงอธิบายแนวคิด แต่ยังให้กรอบและเครื่องมือที่นำไปใช้ได้จริง ตัวอย่างกรณีศึกษาช่วยให้เห็นภาพว่าหลักการเหล่านี้ทำงานในโลกจริงอย่างไร

ที่ผมชอบเป็นพิเศษคือการที่หนังสือไม่ได้มองการแก้ปัญหาเป็นเพียงกระบวนการทางเทคนิค แต่ให้ความสำคัญกับปัจจัยมนุษย์ด้วย—ทั้งจิตวิทยา การสื่อสาร และการนำการเปลี่ยนแปลง ซึ่งมักเป็นเรื่องที่ถูกมองข้ามในหนังสือเทคนิคการแก้ปัญหาทั่วไป

ถ้าต้องมีข้อติ อาจเป็นเรื่องของความลึกในบางหัวข้อ โดยเฉพาะในบทที่เกี่ยวกับการวิเคราะห์ข้อมูล ซึ่งอาจต้องการการขยายความมากกว่านี้สำหรับผู้อ่านที่ไม่คุ้นเคยกับสถิติและการวิเคราะห์ขั้นสูง อย่างไรก็ตาม นี่อาจเป็นข้อดีสำหรับผู้อ่านทั่วไปที่ต้องการภาพรวมที่ใช้งานได้จริงมากกว่าการลงลึกในรายละเอียดทางเทคนิค

โดยรวมแล้ว "การแก้ปัญหาเชิงกลยุทธ์" เป็นคู่มือที่มีคุณค่าสำหรับทุกคนที่ต้องเผชิญกับปัญหาซับซ้อน ไม่ว่าจะในบริบทธุรกิจ การศึกษา หรือชีวิตส่วนตัว กรอบเจ็ดขั้นตอนของฮาร์ทลีย์ไม่เพียงช่วยให้เราแก้ปัญหาปัจจุบันได้ดีขึ้น แต่ยังช่วยพัฒนาทักษะและกรอบความคิดที่จะติดตัวเราไปตลอดชีวิตการทำงาน

ภาพรวมของหนังสือ Strategic Problem Solving: A Step by Step Guide to Solve Hard Problems

ปัจจุบันหนังสือเล่มนี้ยังไม่มีแปลภาษาไทย (18 พ.ค. 2568)

ซื้อหนังสือแปลไทยที่มีเนื้อหาคล้ายกันได้ที่นี่

ในโลกที่ความซับซ้อนครองเหนือสิ่งอื่นใด หนังสือ "แก้ปัญหาเป็นระบบ" ของมาร์ค ฮาร์ทลีย์ ผู้เขียนเปิดเรื่องด้วยการบอกว่า ความสามารถในการจัดการกับความท้าทายอย่างเป็นระบบไม่ใช่แค่ความรู้ในงาน แต่เป็นทักษะที่กำหนดความสำเร็จของยุคสมัยนี้

หนังสือเล่มนี้สร้างรากฐานทางความคิดโดยดึงมาจากหลากหลายศาสตร์—จิตวิทยาการรู้คิด วิทยาศาสตร์ข้อมูล พฤติกรรมองค์กร—ถักทอเข้าด้วยกันเป็นผืนผ้าที่ยอมรับทั้งมิติทางวิทยาศาสตร์และศิลปะของการแก้ปัญหา

คล้ายกับเวลาที่เราเจอปัญหาชีวิตแล้วไม่รู้จะเริ่มตรงไหน เหมือนต้องเดินข้ามถนนสุขุมวิทตอนรถติดเต็มไปหมด—เราอาจเลือกพุ่งตัวไปเลย (แก้ปัญหาแบบสัญชาตญาณ) หรือจะมองหาสะพานลอย (แก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ) หนังสือเล่มนี้จะพาเราไปหาสะพานลอย

ข้อคิดสำคัญ: การแก้ปัญหาในยุคปัจจุบันต้องอาศัยวิธีการที่เป็นระบบ ผสมผสานการคิดเชิงวิเคราะห์กับความคิดสร้างสรรค์ แทนที่จะพึ่งพาเพียงสัญชาตญาณหรือประสบการณ์

เมื่อปัญหากลายเป็นปัญหา

บทที่ 1: ถามให้ลึกว่า "นี่ปัญหาจริงหรือแค่อาการแพนิคที่เราคิดไปเอง?" ให้ตั้งคำถามให้ชัดเจนและมองหลายมุม จะทำให้เราเจอปัญหาแท้จริง

บทที่ 2: แบ่งปัญหาใหญ่เป็นส่วนเล็กๆ จัดการทีละส่วน ใช้ Mind Map ช่วยจัดระเบียบและดึงมุมมองที่หลากหลายเพื่อแก้ปัญหา

บทที่ 3: ใช้หลัก 80/20 หาส่วนที่มีผลกระทบมากที่สุด เลือกทำสิ่งสำคัญที่สุดและทำได้เร็วที่สุดก่อน

บทที่ 4: สร้างแผนงานที่มีทั้งโครงสร้างและความยืดหยุ่น ใช้ Mind Map ช่วย และเตรียมแผนสำรองเสมอ

บทที่ 5: ระวังอคติในการคิด หมั่นท้าทายความเชื่อตัวเอง มองหาข้อมูลที่ขัดแย้ง และตรวจสอบจุดบอด

บทที่ 6: เข้าใจผู้ฟัง ปรับข้อความให้เหมาะกับกลุ่มเป้าหมาย ใช้ภาพประกอบ เล่าเรื่องที่โดนใจ เตรียมรับมือข้อโต้แย้ง

บทที่ 7: สร้างการเปลี่ยนแปลงด้วยการทำเช็คลิสเล็กๆ สร้างระบบสนับสนุนการแก้ปัญหา วัดผลสม่ำเสมอ พร้อมปรับตัวเมื่อจำเป็น

เนื้อหาหลักของแต่ละบทที่คุณควรรู้

ซื้อหนังสือแปลไทยที่มีเนื้อหาคล้ายกันได้ที่นี่

บทสรุป: การเพาะบ่มทัศนคติแก้ปัญหา

ฮาร์ทลีย์สรุปไม่ใช่ด้วยเทคนิคแต่ด้วยปรัชญา—โต้แย้งว่าการแก้ปัญหาเชิงกลยุทธ์เป็นเรื่องของการเพาะบ่มวิธีคิดเฉพาะต่อความท้าทาย โดยอ้างอิงจากงานวิจัยของแครอล ดเว็ค เรื่องกรอบความคิดแบบเติบโต เขาสร้างกรณีที่น่าเชื่อถือสำหรับการมองปัญหาไม่ใช่เป็นภัยคุกคามแต่เป็นโอกาสสำหรับนวัตกรรมและการพัฒนา

เปรียบเหมือนท่าทีของคนไทยที่บอกว่า "ไม่เป็นไร" แต่แทนที่จะเป็นการยอมจำนน กลับเป็นการเปิดใจยอมรับว่า "มีปัญหา เราแก้ได้" และมองปัญหาเป็นครูสอนชีวิต

ข้อคิดสำคัญ: พัฒนากรอบความคิดที่มองปัญหาเป็นโอกาสในการเรียนรู้และพัฒนามากกว่าอุปสรรค ฝึกฝนการปรับตัวและยอมรับว่าการแก้ปัญหาเป็นกระบวนการที่ไม่มีวันสิ้นสุด แต่เป็นสิ่งที่ให้คุณค่าทั้งในชีวิตการทำงานและชีวิตส่วนตัว